Çağımızın kıymetli ve yaygın hastalıklarından biri olan kanserle gayrette yeni çalışmalar ve araştırmalar devam ediyor. İstinye Üniversitesi Moleküler Kanser Uygulama ve Araştırma Merkezi (İSÜMKAM) Yöneticisi Prof. Dr. Engin Ulukaya, erkeklerde akciğer bayanlarda ise göğüs kanserinin birinci sırada yer aldığını söylüyor. Kanser çalışmalarıyla ilgili son gelişmeleri de aktaran Prof. Dr. Ulukaya, “Yakın bir gelecekte akciğer kanseri formunda bir söz kullanmayacağız. Şu gende mutasyon var, bu gende füzyon var vs. biçiminde moleküler tanımlamalar yapacağız. Tanımlanan o moleküllere nazaran tedavi vereceğiz” diyor.

 

40 yaşından itibaren denetimlere başlanmalı

Erken teşhisin ehemmiyetinden bahseden Ulukaya, denetimlere ise 40 yaşından itibaren başlanması gerektiğini belirterek, şunları söylüyor:

“Erken yakalanan bir tümör cerrahi olarak çıkarıldığında, bazen öteki bir tedaviye gerek bile kalmaz. Halbuki geç yakalandığında, yayılmış olabileceğinden ötürü çok çeşitli tedavilerin yapılması gerekliliği doğar. Üstelik yapılan tedaviye bir müddet sonra direnç gelişebilir ve hasta hayatını kaybedebilir. Cinsiyet fark etmeksizin 40 yaş sonrası denetimler başlamalıdır. Örneğin, bayanlarda elle kendi kendine göğüs muayenesi yahut mamografi, kolonoskopi ile kalınbağırsak denetimi bilhassa ailesinde kalın bağırsak kanseri olanlarda kıymetlidir.”

 

Kanserden korunmak için çokça zerzevat tüketin

Prof. Dr. Ulukaya “Genetik nedenli kanserler tüm kanserlerin ortalama yüzde 20’lik bir kısmını oluşturuyor. Asıl etken, sigara, etraf kirleticileri, sıhhatsiz besinler üzere çevresel faktörler” diyor. Kanserden korunmak için neler yapılmalı sorusunu ise Ulukaya, şu karşılığı veriyor:

“Sağlıklı yiyecekler tüketmek ve gerilimden uzak bir hayat temeldir. Rafine şeker (beyaz şeker) yahut şeker şurubu (fruktoz şurubu) ve rafine un (beyaz un) kesinlikle kaçınılması gereken besinlere örnek. Çokça zerzevat (özellikle yeşil olanların) tüketilmesi değerli. Örneğin, brokolinin içinde direkt antikanser tesirli bir bileşik var.”

 

Görüntüleme sistemleri sayesinde tümör daha küçükken yakalanıyor

Kanser tedavisinde ve teşhisindeki son gelişmelerle ilgili de bilgi aktaran Prof. Dr. Ulukaya şunları söylüyor:

“Tedavide bilhassa immünoterapi kimi olaylarda (tüm kanser hadiseleri göz önünde bulundurulduğunda yüzde 15’inde) son derece tesirlidir. İleri seviyeye kadar ulaşmış olmasına karşın, kanser olaylarının tam güzelleştiğine şahit olmaktayız. Lakin, yüzde 15’inde. Hücresel tedaviler de (Örneğin CAR-T Hücre tedavisi) lösemi üzere hematolojik tümörlerde kliniklere ulaşmaya başladı ama şu anda maliyetleri çok yüksek. 450 bin dolara kadar çıkan tedavi maliyetleri bulunmaktadır. Akciğer, pankreas vs. üzere solid tümörlerin tedavisinde de denenmektedir. Ayrıyeten akıllı tedaviler denilen, yani hastanın moleküler yapısına nazaran seçilen tedaviler, yüz güldürmeye başlamıştır. Ancak hastanın moleküler yapısının tahlili için yüksek maliyetli genomik profilleme testlerine gereksinim bulunmaktadır. Bu testler 1000-5000 dolar fiyat aralığında satılmaktadır. Teşhis konusunda da uygun gelişmeler bulunmaktadır. Görüntüleme sistemleri sayesinde tümör daha küçükken yakalanmaktadır. Hatta, bazen hasta öteki bir nedenle doktora gitmiş olmasına karşın, tesadüfen tümörler yakalanmaktadır. Tabi bu hastalar çok şanslı hastalar olmaktadır.”

 

“Yakın bir gelecekte akciğer kanseri biçiminde bir söz kullanmayacağız”

Kanser araştırmalarında moleküler seviyedeki gelişmelerin rolüyle ilgili de bilgi veren Ulukaya, “Moleküler gelişmelerin teşhisteki yararı hastanın kendisine mahsus tedavilerin seçilebilmesini sağlamaktadır. Yani yalnızca akciğer kanseri demiyorsunuz. O kanseri moleküler birtakım özelliklerine nazaran daha uygun tanıyorsunuz. Kaldı ki, yavaş yavaş organ-temelli kanser sınıflaması bırakılmak üzeredir. Yani, yakın bir gelecekte akciğer kanseri formunda bir tabir kullanmayacağız. Ne diyeceğiz? Şu gende mutasyon var, bu gende füzyon var vs. formunda moleküler tanımlamalar yapacağız. Tanımlanan o moleküllere nazaran tedavi vereceğiz. Böylelikle o hastanın moleküler yapısına nazaran tedavi planı uygulanacak. Yani, şahsileştirilmiş tedavilerin uygulanması mümkün olabilmektedir” diyerek bunun da muvaffakiyet talihini arttırdığını belirtiyor. Kanser tedavisindeki şahsileştirilmiş yaklaşımların ehemmiyetiyle ilgili de bilgi veren profesör, “Daha yüksek muvaffakiyet bahtı demektir. Yaygınlaşabilmesi için en değerli faktör, ucuzlatılması. Zira 5 bin dolara kadar çıkan fiyatları bulunuyor. İSÜMKAM’ın maksatlarından biri bu testi çalışmak ve öncelikle hastane zincirimizin hizmetine sunmak. Lakin, bunun için altyapı ve insan kaynağı yatırımı gerekiyor. Bu yatırımlar yapılırsa, İSÜMKAM ülkemizin bu hususta bir referans merkezi olabilir” diyor.

 

“Bitkilerle tedavi şu an için çağdaş tıpta mümkün olmayan bir şey”

Kansere güzel geldiği argümanıyla alkali su, bilinçsiz bitki kullanımı üzere davranışların yanlış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ulukaya, şöyle devam ediyor:

“İnternet üzerinden yayılan, bilimselliği kuşkulu çok sayıda bilgi dolaşıyor. Örneğin, alkali su için üzere. Bu çeşit bilgilere prestij edilmemeli. Yalnızca tabibin teklifleri dikkate alınmalı. Bilhassa bitkilerin kullanılması halk ortasında çok yaygın görünüyor. Ama, bilinçsiz bitki kullanımı verilen çağdaş tedavinin aktifliğini bozabileceği üzere, hastada önemli karaciğer hasarlarına da yol açabiliyor. Kaldı ki, bitkilerle muvaffakiyet sağlandığına dair şimdi tedavi algoritmalarına girmiş bir gelişme yok. Bitkiler, maalesef umut tacirlerinin sıklıkla kullandığı araçlar. Yani, bitkilerle tedavi şu an için çağdaş tıpta mümkün olmayan bir şey.” 

 

İSÜMKAM’da bilhassa antikanser ilaç geliştirme çalışmaları öne çıkıyor

İSÜMKAM’ın çalışmalarıyla ilgili de bilgi veren Ulukaya, şöyle konuşuyor:

“İSÜMKAM’da bilhassa antikanser ilaç geliştirme çalışmaları öne çıkıyor. Örneğin, ABD patentli bir bileşiğimiz geçtiğimiz haftalarda klinik öncesi çalışmaların yapıldığı bir TÜSEB projesi tarafından tamamlandı. Önümüzde klinik yani hastalarda deneme süreci bulunuyor. Bu işler 10 küsur yılı alan uzun süreçler. Ayrıyeten dünyada yeni gelişen bir teknolojiyi çalışıyoruz. Bu teknoloji tavuk yumurta embriyosu kullanılarak, ilaçların antianjiojenik yahut antitümöral tesirini anlamak için deney hayvanlarına alternatif olarak geliştirilmiş bir teknoloji. Bu test TÜBİTAK’ın desteklediği bir projesi yoluyla bir Teknokent şirketine de kavuştu. Üniversitemizin teknokentinde yer alan, üç doktora öğrencisinden oluşuyor ve ümit vaat eden bir şirket olarak ilerliyor. İSÜMKAM’da öbür araştırmacıların da süregiden kanserin çeşitli özeliklerini mevzu alan çok sayıda TÜBİTAK ve TÜSEB projeleri bulunuyor.” 

 

İSÜMKAM’ın kanserle ilgili yapılan çalışmalarda iş birliği yapılan kurumlar yahut üniversitelerin de olduğunu belirten Ulukaya, “Özellikle ABD, İtalya ve Yunanistan’da proje partnerlerimiz bulunuyor. ERASMUS programları yoluyla bu ülkelerle iş birliklerimiz oluyor. Ülkemizde Koç, İstanbul, İstanbul-Cerrahpaşa, Hacettepe, Kocaeli Sıhhat ve Teknoloji, Karadeniz Teknik ve Uludağ üniversiteleri ile proje, yayın ve patent temelinde yakın iş birliklerimiz var. Gerek ulusal gerekse de milletlerarası iş birliklerimiz bilhassa bilgi transferi ve ortak deneysel çalışmalar yoluyla kanser araştırma çalışmalarımızın gelişmesini sağlıyor” diyerek kelamlarını sonlarıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı